كنترل ولو يا شير كنترل وظيفه كنترل سيال را به صورت اتوماتيك و دستي در يك سيستم لوله‌كشي انجام مي‌دهد. در واقع اين شيرها در برابر خوردگي، ضربه مكانيكي، فشار و دما مقاوم هستند. لازم است كه به منظور ايجاد بهترين كارايي و با توجه به شرايط اقتصادي راجع به آن‌ها مطالعه داشته تا بتوانيد بهترين و مناسب‌ترين آن‌ها را انتخاب كنيد. به صورت كلي مي‌توان گفت كه شير كنترل يك ابزار بسيار دقيق براي تنظيم جريان مايعاتي مانند گاز، روغن، آب و بخار است و امروز در صنعت نقش بسيار مهمي را ايجاد كرده است.
بهتر است بدانيد كه كنترل ولو به دو قسمت تقسيم‌بندي مي شود يك عملكرد و دو ولو، كه در ادامه آن‌ها را توضيح خواهيم داد.
عملگر: عملگر دستگاهي هست كه وظيفه كنترلي دارد كه باعث ايجاد حركت مي‌شود به همين دليل به آن‌ها محركي عملگر مي‌گويند.
ولو: يك ابزار تجهيزاتي مي‌باشد كه جريان مايعات، جامدات و گاز را با رفتاري مشابه به مايع تنظيم، كنترل و هدايت كرده در واقع ولوها جزو اتصالات لوله به حساب مي‌آيند.
از عملكردهاي اين شير مي‌توان به كاهش تنظيم فشار، جلوگيري از برگشت جريان، تنظيم كنترل و كاهش جريان توقف هدايت و راه‌اندازي جريان اشاره كرد. البته اين‌ها وظايف اصلي هستند اما لازم است كه حتماً يكسري از ملاحظات را قبل از انتخاب شير حتما انجام داده، تا بتوانيد انتخاب آگاهانه‌تري داشته باشيد.
- توجه به درجه حرارت و فشار
- آيا در سيستم شما فشار و درجه حرارت تغيير مي‌كند يا مقدار ثابتي دارد؟
- آيا حالت حداقل يا حداكثري ميپتواند برروي انتخاب ما موثر باشد و حتماً بايد اين نكته را لحاظ كرد يا خير؟!
- نوع بخار مايع و يا گاز
- شما بايد توجه داشته باشيد كه آيا موارد گفته شده، خاصيت خوردگي دارند ؟
- آيا در طول جريان مايع شما باقي خواهد ماند و يا به صورت كامل تبديل مي‌شود و اثري به جاي نخواهد گذاشت؟
هميشه فرقي بين آب مقطر و آب معمولي وجود دارد در واقع اين دو مدل در بسياري از موارد مورد بررسي قرار مي‌گيرد پس لازم است كه شما در نظر داشته باشيد كه آيا مايع شما به صورت خالص مي‌باشد و يا ذراتي در آن مشاهده مي‌گردد.
ملاحظات جريان
- آيا شير شما براي هدايت كردن جريان استفاده مي‌شود يا براي جلوگيري از برگشت جريان؟
- آيا شير براي كاهش يا افزايش جريان مورد استفاده قرار مي‌گيرد و يا هدف شما قطع كردن است؟
- آيا كاهش فشار اهميت است يا خير و …….
- فركانس و سرعت عمل
- عمليات شما به صورت اتوماتيك و دستي انجام مي‌شود، زماني كه برق‌هاي شما قطع شود شير شما چگونه عمل خواهد كرد؟
- آيا شما به صورت هميشگي از شيرها استفاده خواهيد كرد يا در اغلب موارد از آن ها استفاده مي‌شود؟
- در زماني كه زياد از شيرها استفاده نداريد آيا شيرها به صورت باز هستند يا بسته؟
- آيا شير شما به آرامي حركت مي‌كند و يا در نظر داريد كه با سرعت بالاتر اين عمل انجام شود.
كاربردهاي شير كنترل در صنعت
همان طور كه در اوايل مطلب به آن اشاره كرديم كاربرد اين شيرها در صنعت بسيار حائز اهميت است اما اين شيرها بنا به كاربردي كه دارند در حوزه‌هاي مختلفي استفاده مي‌شوند. شيرها به صورت كلي يكي از ابزارها و عناصر اصلي كنترل صنعتي به حساب مي‌آيند؛ اين تجهيزات با تغيير اندازه مقدار سيال عبوري كه مي‌رسد؛ سرعت مايعاتي مانند گاز، بخار و مواد شيميايي را كنترل خواهند كرد. زماني كه شما سرعت عبور مواد را متوجه شويد مي‌توانيد به راحتي فشار و دما را كنترل كنيد.
كارخانجات كه در زمينه توليد فعاليت دارند از حلقه هاي كنترلي براي توليد محصولات خود استفاده مي‌كنند در تمامي اين حلقه‌ها پارامترهاي فيزيكي از طريق سنسورها و دادن به كنترل كننده و در ادامه بعد از پردازش اطلاعاتي كه صورت مي‌گيرد سيگنال‌هاي كنترلي آماده مي‌شود. اما يكي از بخش‌ها كه در سيستم‌هاي كنترلي نمي‌توان آن‌ها را ناديده گرفت اغتشاش است در واقع آن‌ها مي‌توانند روي سيستم ما مشكل و خرابي را ايجاد كند به صورت كلي اغتشاش‌ها شامل موارد بيروني و محيطي هستند كه بر روي عملكرد اوليه و مطلوب سيستم كنترل ما تاثيرگذار هستند در زماني كه با اغتشاش مواجه شديم، در قدم اول بايد از استراتژي‌هاي استفاده كنيم كه متغيرها را به حالت اوليه خودشان برگرداند و همچنين قبل از وارد شدن اغتشاش به درون سيستم با آن‌ها مبارزه كنند و نقش جلوگيري كننده داشته باشند در واقع استراتژي‌هايي كه از آن‌ها صحبت شد همان شيرهاي كنترل هستند كه مي‌توان از آن‌ها به عنوان يك دستگاه كمك‌كننده در اين امر استفاده كرد.
ولي به صورت كلي به سه دسته خطي، چرخشي و ديافراگمي تقسيم‌بندي خواهند شد. در مدل خطي حركت به سمت بالا و پايين است در چرخشي همانطور كه از اسم آن پيداست حالت چرخشي و دوراني ايجاد مي‌شود. در واقع براي باز و بسته شدن ۹۰ درجه چرخش دارند كه رايج‌ترين آن‌ها شير پروانه‌اي مي‌باشد و ديافراگمي كه يك بدنه خواهند داشت كه به همراه دو يا چند پورت كار مي‌كند.
نحوه كاركرد كنترل ولو
سيگنال كنترلي را از يك كنترلر دريافت كرده و با كمك آن مي‌تواند جريان را كنترل كند در واقع يك شير كنترل مي‌تواند از طريق ۳ روش كار كند: به صورت برقي، پنوماتيك و هيدروليك. در برقي از سيگنال‌هاي الكتريكي كه از جنس جريان يا ولتاژ هستند كمك گرفته مي‌شود در پنوماتيك با استفاده از سيگنال‌هاي پنوماتيكي كه از جنس هواي فشرده هستند اين عمل صورت خواهد گرفت و در هيدروليك، از سيگنال‌هاي هيدروليكي كه از جنس روغن مي‌باشند استفاده خواهند كرد.
شركت اي شاپ صنعت در زمينه تامين تجهيزات ابزار دقيق، طراحي و مشاوره پروژه هاي نفت، گاز و پتروشيمي و ساير صنايع كشور فعاليت گسترده دارد. شما عزيزان جهت خريد هر گونه ابزار دقيق خود مي توانيد از طريق كارشناسان مجرب با شماره تلفن هاي 88746663-021 و 88746664-021 تماس گرفته و از مشاوره تخصصي اين مجموعه بهره مند شويد.
منبع : خ فوق العاده
شير توپي فولادي 
رگلاتور آب 
شير برقي گاز مشعل
فلنج رينگ جوينت
كاليبراسيون گيج فشار
انواع تله بخار